Hạnh nghiệp nhân quả

Quý bạn đọc vui lòng chọn định dạng pdf hoặc epub, rồi nhấn nút “Đọc” ở trên để đọc toàn bộ nội dung bài triển khai tri kiến giải thoát này, hoặc xem trực tiếp như sau:

Ngày 25 tháng 4 năm 2021

HẠNH NGHIỆP NHÂN QUẢ

Phật tử C.C thưa hỏi

Hỏi: Con xin thành tâm cung kính pháp bảo. Con kính thưa sư cô Nguyên Thanh, con có một câu chuyện trong gia đình con xin cô chỉ dạy cho con. Gia đình nhà dì con trước kia có làm nghề cúng bái hầu đồng một thời gian, biết tới Phật giáo phát triển đã từ bỏ hầu đồng, chỉ thờ mỗi Phật, nhưng bây giờ con gái của dì con bị bệnh ăn nói lảm nhảm, điên điên, khùng khùng. Con biết tới pháp Nguyên Thủy, nhưng dì con đi xem bói bà đồng cốt đã làm lễ đủ kiểu, rồi em gái nhà dì con đã khỏi bệnh này, tuy nhiên con không biết giải thích làm sao để giúp em gái và các dì nhà con hiểu vấn đề này. Các dì và mẹ con từ đó càng tin vào các thầy bóng. Kính xin sư cô chỉ dạy cho con cách khéo léo để thay đổi nhân quả này ạ.

Đáp: Kính gửi chú C.C!

Muốn thấy được gốc rễ cần phải nhìn xuyên qua cành lá, muốn hiểu được bản chất của vấn đề thì phải nhìn xuyên qua các hiện tượng.

Có một người lần đầu tiên tới thành phố A để du lịch, nhưng không may bị trộm mất tiền và đồ dùng, khi về nhà anh ta nói với bạn rằng, người dân ở thành phố A thật tệ, toàn là bọn trộm cướp.

Có người học sinh tới thành phố B để thi đại học, dù là thành phố đông đúc, chưa quen đường nhưng được mọi người giúp đỡ rất nhiệt tình, khi về nhà anh ta nói với những người xung quanh rằng, thành phố B toàn là người tốt.

Đó đều là những sự đánh giá hời hợt dựa trên một vài sự kiện đơn lẻ, không thể đúng với bản chất của vấn đề, vì thành phố nào cũng có người tốt kẻ xấu và trong cùng một con người cũng có lúc tốt lúc xấu, chứ không tốt hoàn toàn mà cũng không xấu hoàn toàn, trừ các bậc tu chứng, tâm vô lậu thì đó là những người hoàn hảo, toàn thiện. Việc một người bị trộm cướp hay được giúp đỡ, không đơn thuần là do “kẻ xấu”, “người tốt”, mà do nhân quả của chính người đó. Nếu một người không tạo nghiệp trộm cắp thì không bao giờ bị trộm cướp, dù là sinh sống ở nơi xã hội rối ren đi chăng nữa.

Câu chuyện chú kể cũng vậy, em gái con dì bị bệnh thần kinh không bình thường (ăn nói lảm nhảm, điên điên, khùng khùng), chỉ vì bà đồng cốt “làm lễ đủ thứ”, rồi sau đó thì em gái nhà dì khỏi bệnh, mà người dì vội tin vào khả năng của các bà đồng cốt (trong trường hợp này là có năng lực chữa bệnh thần kinh) thì đó cũng là một sự ngộ nhận.

Vậy sự ngộ nhận như thế nào, chúng ta cùng xem xét gốc rễ của vấn đề.

Khi quan sát nhân quả thảo mộc, chúng ta thấy đường đi từ nhân tới quả bao gồm vô số duyên hợp, chứ không phải chỉ có một duyên nào quyết định nên kết quả.

Ví dụ: Khi gieo hạt cam xuống đất, hạt cam phải hợp duyên với rất nhiều yếu tố như đất, nước, gió, các chất khí, nhiệt độ, áp suất, ánh sáng mặt trời chiếu, côn trùng, phân bón, công chăm sóc… mới phát triển thành cây cam và cho ra những quả cam. Không thể nói một yếu tố đơn lẻ nào, như do công chăm sóc, do phân bón, do đất tốt, do tưới nước đầy đủ, do khí hậu ôn hòa… tạo nên quả cam, mà phải tổng hợp tất cả các duyên.

Do đó, nếu không gieo nhân thì không bao giờ có quả, tiến trình từ nhân tới quả là phải hợp đủ duyên. Vạn hữu trong vũ trụ này từ các hiện tượng hữu hình nhìn thấy được cho đến các hiện tượng vô hình như tâm lý, tình cảm, tinh thần, các trạng thái tâm… đều phải hội đủ nhân duyên. Khi các nhân duyên tan rã thì các sự vật, hiện tượng cũng không còn. Cho nên, các pháp tùy duyên sanh và các pháp cũng tùy duyên mà diệt.

Một cây cam có rất nhiều quả, nhưng một cơn mưa nặng hạt có thể làm một số quả bị rụng; hay như đám trẻ hàng xóm đi ngang tiện tay hái vài quả thì chúng cũng lìa cành; hoặc quả cam đã chín nên người chủ thu hoạch; hoặc có quả chín rụng; hoặc bị gió bão đánh rơi… đều là duyên tan của những quả cam.

Vì vậy, đã có duyên hợp thì phải có duyên tan, không có một vật gì thường còn mãi mãi trên thế gian này, dù là to lớn như vũ trụ hoặc nhỏ như các nguyên tử, dù là những vật hữu hình hay là các hiện tượng siêu hình thuộc về tinh thần, dù là bệnh tật trên thân hay tâm trạng con người…

Bệnh tật là do nhân quả, có duyên hợp nên bệnh thì cũng sẽ có duyên làm cho bệnh tan rã và bản thân bệnh tật cũng luôn luôn thay đổi tính chất, trạng thái, cường độ, chứ không phải cố định.

Cô gái em họ mà chú kể có bệnh thần kinh, không làm chủ được ý thức, thường ăn nói lảm nhảm, điên điên, khùng khùng. Bệnh này không phải ngẫu nhiên bộc phát, mà phải có nguyên nhân. Nhân của bệnh thần kinh là những hành động làm cho bản thân hoặc người khác sợ hãi, kinh sợ, hoảng loạn, không còn làm chủ được ý thức, ví dụ như: đe dọa làm cho người khác sợ hãi; đánh đập, giết hại chúng sanh làm cho các loài vật hoảng sợ, đau đớn trước khi chết; rạch bụng lấy mật làm cho con gấu hoảng sợ, điên loạn, đau đớn tận cùng; tung những tin đồn gieo rắc sự sợ hãi, lo âu cho nhiều người… hoặc tu hành ức chế tâm, khiến thần kinh bị hưng phấn, không còn làm chủ được ý thức, rơi vào trạng thái điên khùng, mất trí. Duyên là hệ thần kinh yếu kém, những tác nhân kích thích bên ngoài hoặc chính do nghiệp tác động lên hệ thần kinh sanh vọng tưởng mà ý thức không làm chủ được, nên nói lảm nhảm hay hành động kiểu mất kiểm soát mà người ta hay gọi là “điên điên, khùng khùng”.

Như đã nói, bệnh tật là do duyên hợp nhân quả, luôn chuyển biến vô thường từ sanh cho tới diệt. Có người bị bệnh quá nặng khiến cho họ chết, thì chết là duyên tan của bệnh. Có người do duyên chữa trị bác sĩ thì hết bệnh; có người do duyên tập dưỡng sinh thì hết bệnh; có người không có tiền chữa bệnh nhưng vẫn hết bệnh; có người uống thuốc Bắc thì hết bệnh; có người uống thuốc Nam thì hết bệnh; có người cầu nguyện thì hết bệnh; có người do sống vui vẻ lạc quan mà hết bệnh; có người tập nhịn ăn thì hết bệnh… những điều này là những duyên tan của bệnh đối với người đó, chứ không phải việc khỏi bệnh là chỉ nhờ một vài yếu tố đơn lẻ, mà phải tổng hợp của nhiều duyên làm tan hoại quả bệnh tật.

Để hiểu rõ hơn về nghiệp duyên nhân quả bệnh tật, chúng ta hãy xem xét ví dụ như sau:

Có một chiếc bình ắc quy lưu điện, một cái bóng đèn và công tắc. Khi cắm bóng đèn vào ổ cắm trên bình ắc quy, bật công tắc thì từ trường dòng điện sẽ làm đèn sáng. Lúc này sẽ có những tình huống xảy ra:

˗ Có người tới tắt công tắc thì đèn sẽ bị tắt, nhưng bình ắc quy vẫn còn, nên nó vẫn có khả năng thắp sáng bóng đèn nếu được bật lại.

˗ Nếu bóng đèn bị phá hủy khi bình ắc quy vẫn còn điện thì nó sẽ không phát sáng nữa, nhưng nếu thay bóng đèn khác thì nó vẫn sáng như thường.

˗ Nếu không có người tới tắt công tắc thì sau một thời gian, khi bình ắc quy bị cạn kiệt, không còn điện năng nữa thì bóng đèn cũng sẽ tự động tắt.

Để quý vị dễ hình dung về nghiệp duyên nhân quả bệnh tật thì chúng ta có sự so sánh như sau: Ở ví dụ trên, bình ắc quy cung cấp từ trường điện năng ẩn dụ cho nghiệp bệnh của con người; bóng đèn, công tắc… tượng trưng cho các duyên hợp làm nên bệnh của con người; đèn sáng ẩn dụ cho bệnh phát tác.

˗ Nếu nghiệp bệnh vẫn còn thì dù bác sĩ giỏi có tạm thời làm cho bệnh thuyên giảm hoặc dừng, nhưng nó sẽ phát sinh ra bệnh khác như trường hợp tắt công tắc bóng đèn mà bình ắc quy vẫn còn điện nên vẫn có thể thắp sáng nhiều bóng đèn.

˗ Nếu người đó chết thì đương nhiên không còn bệnh nữa, nhưng nếu nghiệp bệnh vẫn còn thì khi tái sanh người đó vẫn tiếp tục mang nghiệp bệnh, đủ duyên thì hợp thành bệnh.

˗ Nếu nghiệp bệnh đã hết thì dù không chữa trị gì bệnh cũng tự khỏi, giống như trường hợp bình ắc quy hết nhiên liệu thì không thể thắp sáng bóng đèn.

Như vậy, bệnh là do nghiệp duyên nhân quả, khi hết duyên thì bệnh sẽ tự khỏi. Do đó, muốn chuyển nhân quả bệnh thì chúng ta phải tích cực ngăn ác diệt ác trong tâm của mình để biến ra hành động sống không làm khổ mình khổ người, thì vừa xả bỏ nghiệp ác, vừa tạo nghiệp thiện, nên kết quả là nghiệp bệnh sẽ được chuyển hóa cho đến khi tan hẳn. Còn nếu chữa trị, dù với các phương pháp y học tiên tiến, khi nghiệp bệnh vẫn còn thì bệnh chưa dứt hẳn.

Trên thực tế, rất nhiều người khi chữa lành bệnh này thì phát sinh bệnh khác là vì nghiệp bệnh vẫn còn, nên nó hợp duyên thành các bệnh khác nhau.

Cho nên, kết quả của việc chữa bệnh phụ thuộc vào nghiệp duyên nhân quả:

˗ Người gieo nhân lành như giữ gìn đức hiếu sinh, cứu sống nhiều người hoặc nhiều loài vật thì khi bị bệnh cũng sẽ gặp duyên để được chữa trị, cứu sống. Nếu nghiệp lực thiện pháp lớn hơn nghiệp bệnh và biết cách phòng hộ không tạo ác pháp mới thì bệnh sẽ thuyên giảm cho đến khi hết hẳn.

˗ Người biết sống đúng đạo đức không làm khổ mình khổ người là đang chuyển nghiệp bệnh, cho đến khi chuyển được hoàn toàn thì bệnh sẽ khỏi.

˗ Người giữ tâm bất động trước nghiệp bệnh tác động thì sẽ chuyển nghiệp và làm cho bệnh chóng lành.

˗ Người gieo nhân ác (thường ăn thịt, đập giết chúng sanh) mà có gặp đủ duyên được chữa trị thì cũng không hết bệnh, vì tiếp tục huân tập nghiệp ác.

˗ Người gieo nhân ác mà không gặp đủ duyên thì bệnh sẽ càng nặng, cho đến lúc chết là duyên tan nhân quả.

Trong thực tế, nhiều người giàu có, tài giỏi, nhưng bị bệnh nan y và chết khi tuổi đời còn rất trẻ, là bởi vì nhân thiện đức hiếu sinh chưa đủ để chuyển đổi nhân quả nghiệp bệnh.

Có những vị vua giàu sang quyền uy tột đỉnh, nhưng mắc những bệnh mà các ngự y không thể chữa được. Các vị ngự y là những thầy thuốc giỏi, chữa lành rất nhiều ca bệnh, nhưng nếu không đủ duyên thì bệnh nhân cũng không thể khỏi được, vì bệnh là duyên hợp giữa nghiệp ác và các duyên mà thành, khi nghiệp ác chưa tan thì dù đủ duyên chạy chữa vẫn không hết bệnh.

Quay lại câu chuyện của chú: Khi người dì đưa con gái bị bệnh thần kinh tới các vị thầy đồng cốt làm lễ thì sau đó cô gái này khỏi bệnh. Vậy có thực sự là các vị thầy đồng cốt này chữa hết bệnh cho cô gái này bằng cách làm lễ cầu cúng không?

Cô gái hết bệnh là do nghiệp bệnh thần kinh đã hết và gặp duyên tan là các vị thầy đồng cốt làm lễ, chứ không phải bản thân các vị thầy đồng cốt này có thể làm lễ mà hết bệnh thần kinh hay các loại bệnh khác. Như chúng tôi đã nói, nếu không làm lễ, cô gái này cũng khỏi bệnh do nghiệp bị bệnh thần kinh đã hết, nên không thể tác động để tạo ra trạng thái tâm lý điên điên, khùng khùng, nói năng lảm nhảm ở cô gái được, cũng như bình ắc quy hết điện thì bóng đèn không còn sáng nữa.

Nghiệp bệnh là một tướng trạng của nghiệp tham, sân, si, do đó nghiệp tham, sân, si còn thì còn tái sanh để phải chịu những sự khổ đau của sanh, già, bệnh, chết.

Vì nghiệp bệnh thần kinh của cô gái hết đúng vào thời điểm sau khi các vị thầy đồng cốt làm lễ, nên bà mẹ ngộ nhận các vị thầy đồng cốt này có năng lực chữa lành bệnh thần kinh cho con gái, do đó mà bà lại càng tin tưởng vào các vị thầy đồng cốt, tức là quay trở lại quỹ đạo mê tín, cầu tha lực để phát triển năng khiếu tà giáo, ngoại đạo.

Vấn đề thế giới siêu hình là một mảnh đất màu mỡ mà những người hành nghề mê tín khai thác để kiếm lợi trên sự vô minh của mọi người, nó gây ra không biết bao nhiêu sự tang thương cho con người từ hàng ngàn năm qua và sẽ còn tiếp tục nếu con người không được trang bị chánh kiến để hiểu nền đạo đức nhân bản – nhân quả một cách tường tận.

Khi dì của chú đang tin vào mê tín, thì rất khó có thể thay đổi niềm tin đó, nhất là họ đang ngộ nhận năng lực của các thầy đồng cốt. Muốn chuyển đổi nhân quả này thì chú phải triển khai lý nhân quả hợp tan của các pháp, nhất là lấy dẫn chứng về nhân quả thảo mộc để chứng minh cho dì hiểu. Nhưng nếu nghiệp của dì đang tin vào mê tín, thì dù chú có giải thích như thế nào cũng chưa chắc dì đã nghe, có khi còn phỉ báng chánh pháp thì lúc đó ác pháp sẽ sanh khởi.

Một con người bị bệnh thì cũng như một cái cây bị bệnh do sâu phá hoại hoặc do thiếu dưỡng chất… Đó đều là do duyên hợp nhân quả chứ không phải là bị thần thánh trách phạt. Chỉ vì nhân quả con người trừu tượng hơn nhân quả thảo mộc, khiến cho con người không hiểu rõ tường tận, nên dễ tin vào những điều mê tín, dị đoan.

Lợi dụng sự vô minh của nhiều người và tâm lý có bệnh thì vái tứ phương, nên một số người mạo danh “thần y” chữa bệnh bằng thủ đoạn lừa đảo, dựng lên thế giới siêu hình để làm tiền bệnh nhân, khiến cho hàng ngàn, hàng vạn người bị lừa mà không hề hay biết. Chỉ đến khi có người phanh phui, chính quyền vào cuộc điều tra từng bệnh nhân thì mới tá hỏa ra là không có trường hợp nào khỏi bệnh cả.

Chú hãy giữ thái độ vui vẻ và nói với dì một câu để dì suy nghĩ: Nếu có người khác cầu cúng làm lễ mà hết bệnh thì Đức Phật đã không nói: “Các con hãy tự thắp đuốc lên mà đi, Ta không thể nào cứu khổ thay cho các con được”. Chắc chắn, khi có vấn đề xảy ra, dì sẽ nhớ câu này để phản tỉnh lại niềm tin và cách sống của mình.

Khi dì đang tin vào tha lực, thần quyền thì chú hãy nhìn đời bằng đôi mắt nhân quả, thấy duyên tan nhân quả bệnh của cô gái em họ và duyên hợp nhân quả mê tín của dì.

Với bản thân, chú hãy sống đúng đạo đức nhân bản – nhân quả, không làm khổ mình khổ người. Nhờ sống như vậy mà chú sẽ chuyển đổi nhân quả của chính mình, trước mọi cảnh buồn vui tâm luôn bình thản, an vui trong thiện pháp. Điều này trở thành một gương hạnh sống trong gia đình, nó sẽ chiêu cảm sự trân trọng, quý mến của người thân. Nếu dì của chú hỏi han về cách sống và phương pháp tu thì chú thấy rằng cái duyên đã đến, lúc đó mới giới thiệu từng chút về đạo đức nhân quả, về tinh thần tự lực của Phật dạy. Nếu dì thích nghe thì mình mới nói tiếp, còn có dấu hiệu không tin hoặc chống đối thì chú nên dừng câu chuyện và không cần đả động tới nữa.

Khi gặp chánh pháp, chúng ta rất thương những người đang sống trong tà pháp và mong muốn họ cũng hiểu chánh pháp giống như mình vậy. Nhưng hãy nhớ kỹ, nếu chúng ta chưa sống đúng đạo đức nhân quả, chưa chuyển đổi được nghiệp nhân quả của bản thân mình mà mong muốn thay đổi người khác là điều không thực tế, vì nghiệp ai người đó tạo, nên chỉ có bản thân người đó tự chuyển nghiệp bằng cách triển khai tri kiến để sống đạo đức không làm khổ mình khổ người mà thôi.

Đức Phật là một người tu chứng đạo, làm chủ sanh, già, bệnh, chết, tâm Đức Phật đầy lòng từ, bi, hỷ, xả, thương yêu chúng sanh vô bờ bến, nhưng Ngài cũng thừa nhận: “Ta chỉ độ người hữu duyên, chứ không thể độ người vô duyên được”, và với người có duyên thì Đức Phật cũng dạy: “Các con hãy tự thắp đuốc lên mà đi, Ta chỉ là người hướng đạo, chứ không thể nào tu thay cho các con được”.

Thời Đức Phật, không phải mọi người đều ủng hộ, mà số người chống đối cũng rất nhiều, điển hình là em họ của Đức Phật, Đề Bà Đạt Đa. Đến thời Trưởng lão Thích Thông Lạc cũng vậy, Thầy cũng tu chứng đạo, làm chủ sanh, già, bệnh, chết, nhưng không phải tất cả mọi người trong gia đình, dòng họ, Thầy đều độ cho họ tu hành được hết, thậm chí có người còn chống đối Thầy.

Đạo Phật dạy nhìn đời bằng đôi mắt nhân quả, ai đủ duyên tiếp nhận chánh pháp thì chúng ta mới tạo duyên, chứ không phân biệt người thân hay không thân. Đức Phật khi tu hành chứng đạo Ngài độ cho rất nhiều người tu hành, sau 6 năm Ngài mới về thành Ca Tỳ La Vệ để độ cho những người thân trong dòng tộc Thích Ca tu hành, vì lúc này Đức Phật thấy rằng duyên của những người thân trong hoàng tộc đã tới.

Do đó, dù rất thương những người thân yêu của mình, nhưng chúng ta phải quan sát, nếu thấy họ đủ duyên thì chúng ta hãy chia sẻ những lời dạy của bậc tu chứng như Đức Phật, Trưởng lão Thích Thông Lạc để sách tấn họ tu hành, còn chưa đủ duyên thì chúng ta cũng không thể giúp gì cho họ được, mà phải nỗ lực tự cứu mình bằng cách thắp lên ngọn đèn đạo đức không làm khổ mình khổ người, vì Đức Phật đã dạy: “Ta chỉ độ người hữu duyên, chứ không thể độ người vô duyên được”.

Khi một người tin vào điều mê tín, tha lực, tức là họ đang huân tập nghiệp mê tín, tha lực, trái ngược với tinh thần đạo đức tự lực của chánh pháp, nên rất khó có thể giúp những người này chuyển đổi tư tưởng theo đúng tinh thần đạo đức nhân quả. Chỉ lúc nào có những sự kiện xảy đến nhưng sự mê tín đó không giải quyết cho họ bình an thì may ra họ có thể phản tỉnh lại, hoặc họ được chứng kiến gương hạnh của một người sống bình an trong đạo đức không làm khổ mình khổ người, rồi khởi tâm học hỏi thì lúc đó mới đúng thời điểm để tạo duyên cho họ biết chánh pháp, huân tập chánh kiến, tự mình thắp lên ngọn đuốc tri kiến đạo đức nhân quả, sống không làm khổ mình khổ người để tự cứu mình thoát khổ.

Tóm lại, muốn thấy được gốc rễ cần phải nhìn xuyên qua cành lá, muốn hiểu được bản chất của vấn đề thì phải nhìn xuyên qua các hiện tượng. Con người trên thế gian này hạnh phúc hay khổ đau, bệnh tật hay khỏe mạnh đều do hạnh nghiệp nhân quả mà ra. Vì vậy, hãy tự mình thắp lên ngọn đuốc đạo đức nhân quả, sống không làm khổ mình khổ người, mới có thể chuyển đổi được nghiệp khổ thành cuộc sống hạnh phúc, an vui, giải thoát.

TM. Ban Biên Tập
Sc. Nguyên Thanh